Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες / O Anthropos Choris Idiotites

« Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες » είναι μια ιστορία που διαρκεί ένα χρόνο· από το 1913 έως την έκρηξη του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αντικείμενο είναι η πραγματικότητα παραμονές του πολέμου όπως βιώνεται από τον Ούλριχ, τον άνθρωπο χωρίς ιδιότητες. Εάν όμως « πραγματικότητα είναι η δεδομένη μορφή όλων όσα βιώνει ο άνθρωπος » και ποίηση η εικόνα αυτών των βιωμάτων που προκύπτει από έναν ορισμένο τρόπο θεώρησης· αν ποίηση υπάρχει και έξω από αυτό που ορίζεται ως ειδική ποιητική δημιουργία, και δη εκεί όπου « στο καθημερινό βίωμα εμφανίζεται κάτι που δεν μπορεί να συλληφθεί πλήρως διαμέσου των εννοιών », τότε « Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες » είναι μια μεγαλειώδης απόπειρα σύνθεσης του κόσμου των πραγμάτων με τον κόσμο των συναισθημάτων και των ιδεών· μια απόπειρα αναίρεσης όλων των αντιθετικών ζευγών, όλων των δυϊσμών που κυριαρχούν στη συνείδηση του ανθρώπου, με εργαλείο μια γλώσσα ικανή να καταστήσει προσιτό ό,τι είναι ακόμη και πέρα από τις λέξεις και τα ονόματα: ό,τι είναι πέρα από κάθε είδους -ισμό και επιτρέπει τη θεώρηση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο του ως ένα αδιάσπαστο και ενιαίο όλον. Είναι το έπος μιας εποχής που δεν το χαρακτηρίζει, όπως αναφέρει κάπου ο ίδιος ο Ρόμπερτ Μούζιλ, « σαφήνεια με την οποία, λόγου χάριν, η ατομική ηθική πυκνώνει μεταβαλλόμενη σε ηθική ή το συναίσθημα σε αιτιοκρατική ψυχολογία, αλλά μια εποπτική εικόνα των αιτίων, διαπλοκών και περιορισμών, των ρευστών σημασιών ανθρώπινων κινήτρων και ενεργειών -μια ερμηνεία της ζωής ». Η συγγραφή του έργου « Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες » αρχίζει το 1919 και τελειώνει στις 15 Απριλίου 1942, ημέρα του θανάτου του Ρόμπερτ Μούζιλ, « με ένα κόμμα στη μέση μιας σελίδας ».